Voedselconsumptiegegevens zijn essentieel voor het ontwikkelen en evalueren van voedings- en voedselbeleid. De data van de nationale voedselconsumptiepeiling wordt benut door veel verschillende gebruikers en heeft veel toepassingen.

Een belangrijk instrument voor het beleid

figuur beleidsdoelen

In dit figuur is de samenhang te zien van de gegevens die belangrijk zijn voor het maken verbeteren van voedingsbeleid. Het start met inzicht in het huidige patroon. Hoe gezond, veilig en duurzaam is dat? Daarna welke verbeteringen mogelijk zijn en wat is hiervan de impact. Dit leidt weer tot een nieuw huidig voedingspatroon waarin we inzicht willen krijgen.

Tekst instrument voedingsbeleid

In de Voedselconsumptiepeiling (VCP) staan gegevens over wat, waar en wanneer inwoners van Nederland eten en drinken (voedingspatroon). Deze gegevens zijn belangrijk voor het maken en verbeteren van (inter)nationaal voedings– en voedselbeleid. De VCP helpt ons:

  • inzicht te krijgen wat Nederland eet en drinkt;
  • met de beoordeling van hoe gezond, veilig en duurzaam de voeding is;
  • met het onderbouwen van maatregelen om het voedingspatroon gezonder, veiliger en duurzamer te maken;
  • met het evalueren van de impact van deze maatregelen op het voedingspatroon.

Gebruik gegevens voedselconsumptiepeiling

Gebruik gegevens voedselconsumptiepeiling-content

De voeding wordt nagevraagd met uitgebreide interviews over wat en hoeveel deelnemers de dag ervoor hebben gegeten en gedronken. In ieder peiling doen circa 4000 kinderen en volwassenen mee. We volgen hierbij de Europese standaarden. In Nederland worden meer leefstijlfactoren regelmatig in kaart gebracht in de Leefstijlmonitor. De VCP is een onderdeel van de Leefstijlmonitor. 

De gegevens over wat inwoners van Nederland eten en drinken worden gecombineerd met gegevens over voedingsmiddelen en voedingssupplementen. Het gaat om voedingstoffen (zoals vitamine C), de milieubelasting (zoals broeikasgas) of aanwezigheid van chemische stoffen (zoals bestrijdingsmiddelen). Een deel van deze gegevens staan in het Nederlandse Voedingsmiddelen Informatie Portaal (NVIP). Bekijk voor meer informatie over databanken met voedingsmiddelen de gegevenskaart.

Dit geheel wordt gebruikt voor veel verschillende beleidsvragen over gezonde, duurzame en/of veilige voeding.

figuur vcp en nvip

gezondheid ​ ​

  • Informeren over (trends in) wat Nederlanders eten en drinken en over hoe de voeding verschilt binnen de bevolking.
  • De gezondheidsrisico’s van het voedingspatroon beoordelen door vergelijking met voedingsrichtlijnen en voedingsnormen. Voorbeelden hiervan zijn mogelijke tekorten of overconsumptie in sommige groepen van de bevolking.  
  • Onderbouwing geven voor consumentenvoorlichting, zoals de Schijf van Vijf en het gebruik van supplementen  voor specifieke groepen.
  • Informeren over te verwachten of daadwerkelijke effecten van maatregelen. Voorbeelden hiervan zijn de effecten van productverbeteringen, verrijkingen met voedingsstoffen, en de gezondheidswinst die we behalen met veranderingen in het voedingspatroon.
  • Bepalen van veilig maximumgehalte voor toevoeging van voedingsstoffen aan voedingsmiddelen.

veiligheid

  • Veiligheidsrisico’s van voedselconsumptie beoordelen, zoals de blootstelling  aan risicovolle stoffen als natuurlijke toxische stoffen, resten van gewasbeschermingsmiddelen, en schadelijke stoffen die tijdens de productie ontstaan.  
  • Bepalen van het veilig maximumgehalte voor aanwezigheid van gewasbeschermingsmiddelen.
  • De veiligheid van het voedsel beoordelen op bijvoorbeeld aanwezigheid van schadelijke virussen of bacteriën.

duurzaamheid

  • Milieubelasting van het Nederlandse voedingspatroon beoordelen, zoals waterverbruik en uitstoot van broeikasgas.
  • Onderbouwing geven voor milieuvriendelijke en gezonde voedingsadviezen.
  • Maatregelen ontwikkelen om de consumptie van plantaardige en/of duurzame producten te stimuleren.

Gezond, duurzaam en veilig

  • Nagaan waar een gezond, veilig en duurzaam voedingspatroon  goed samengaat en waar het wringt.
  • Beleidsmaatregelen ontwikkelen om het voedingspatroon te verbeteren.

Gebruikers van de gegevens

De bevindingen van de voedselconsumptie worden gebruikt door beleidsmakers, beleidsadviseurs, toezichthouders, onderzoekers, journalisten, de voedingsmiddelenindustrie, diëtisten en voedingskundigen. Voor beleidsmakers geven deze cijfers onderbouwing van het beleid. Ook kunnen de gegevens belangrijk zijn voor discussies in de samenleving. De databestanden leveren ook een schat aan informatie op voor voedingswetenschappers. Voorbeelden van organisaties die VCP-data gebruiken zijn de ministeries VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en LNV, de NVWA, EFSA, Gezondheidsraad, TNO, WUR Wageningen University &Research (Wageningen University &Research), VU Vrije Universiteit Amsterdam (Vrije Universiteit Amsterdam) en de WHO.

Dit figuur laat de toepassingen voor de samenleving zien. Een diëtist is geinteresseerd in knelpunten die vaak voorkomen, Een wetenschapper die de dataset of wetenschappelijke artikelen wilt zien. Een journalist die achtergrondgegevens bij het journaal wilt geven. De beleidsmaker die vragen van de Tweede kamer wilt beantwoorden. En een NGO die geinteresseerd is in hoeveel een productgroep bijdraagt aan de inname van een voedingsstof.

Voorbeelden van producten op basis van de VCP