Doel

Voor het ontwikkelen en evalueren van beleid op het gebied van gezonde, veilige en duurzame voeding zijn gegevens nodig over de voedselconsumptie van de Nederlandse bevolking. De voedselconsumptiepeilingen worden sinds 1987 periodiek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De voedselconsumptiegegevens geven inzicht in de consumptie van voedingsmiddelen, de inname van voedingsstoffen en de inname van potentieel schadelijke stoffen.  Ook laat de VCP zien of de voedselconsumptie of de inname van (voedings)stoffen veranderd is door de jaren heen. De voedselconsumptiegegevens worden ook gebruikt voor veel andere doeleinden zoals voorlichting en voedingsonderzoek. Bijvoorbeeld voor verbetering van het voedingsmiddelenaanbod.

In het onderzoek worden regelmatig gegevens over de voedselconsumptie van de algemene Nederlandse bevolking verzameld. Als het nodig is worden ook peilingen gedaan bij specifieke groepen binnen de bevolking.

Onderzoekspopulatie

De onderzoekspopulatie bestond uit in Nederland wonende personen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar, met uitzondering van zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Ook mensen die in een instelling wonen zijn uitgesloten van deelname. De deelnemers zijn geworven uit een consumentenpanel van Kantar. Om een goed beeld te geven voor de Nederlandse bevolking, is bij de werving rekening gehouden met leeftijd, geslacht, opleidingsniveau (voor kinderen geldt het opleidingsniveau van de ouders), regio en stedelijkheid van de woonplaats van de deelnemers. De netto respons van deelnemers van wie een volledige dataset beschikbaar is (volledig ingevulde schriftelijke vragenlijst en twee 24-uursvoedingsnavragen) was  in VCP2019-2021 37,2% (n=3570).

Meer informatie vindt u op de pagina Onderzoekspopulatie.

Methode

De voedselconsumptiemethode bestaat uit twee 24-uursvoedingsnavragen op niet-aaneengesloten, onafhankelijke dagen (dietary recall). Voor de jongste en oudste leeftijdsgroepen wordt de navraag ondersteund door een voedingsdagboekje. De 24-uursvoedingsnavragen zijn uitgevoerd met een speciaal daarvoor ontwikkeld computergestuurd interviewprogramma. Dit programma GloboDiet wordt in verschillende Europese landen gebruikt.

Voor kinderen van 1 tot en met 8 jaar zijn de ouders/verzorgers telefonisch geïnterviewd en zijn van tevoren dagboekjes ingevuld. Kinderen tot en met 15 jaar zijn thuis geïnterviewd samen met een ouder/verzorger. Volwassenen zijn telefonisch geïnterviewd. Ouderen vanaf 71 jaar zijn de eerste keer thuis geïnterviewd, en de tweede keer telefonisch geïnterviewd. Vanwege de landelijke coronamaatregelen zijn deelnemers telefonisch geïnterviewd toen huisbezoeken niet mogelijk waren. 

Alle dagen van de week zijn evenredig vertegenwoordigd. In de winter en zomer zijn iets minder gesprekken gevoerd dan in de lente en de herfst.

Deelnemers hebben voorafgaand aan de voedingsnavragen ook een digitale vragenlijst ingevuld. De vragenlijst verschilde naar leeftijd van de deelnemer. De antwoorden op de vragenlijst geven onder andere informatie over lengte en gewicht, gebruik van dieet of voedingsrichtlijn, activiteitenpatroon, opleiding, gezinssamenstelling, geboorteland, roken, alcoholgebruik, ontbijtgebruik en de frequentie van consumptie van vis en voedingssupplementen.

De onderzoeksmethode bij de voedselconsumptiepeilingen van vóór 2003 wijkt sterk af van de methode die nu wordt gebruikt (zie Vorige vcp's). Resultaten van vóór 2003 en na 2003 kunnen dan ook niet zomaar met elkaar worden vergeleken. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ontwikkelt op dit moment weer een niewe methode voor de volgende VCP's vanaf 2025.

Meer informatie over de methode is te vinden op de pagina data analyse en gebruikte indelingen en in het rapport over VCP 2019-2021.