Ondervoeding bij thuiswonende ouderen

De informatie in dit onderwerp is gebaseerd op gegevens van de voedelconsumptiepeiling 2019-2021 én de LASA studie 2021-2022 (Longitudinal Aging Study Amsterdam). Dit zijn twee nationale studies met informatie over thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder in Nederland.

In het kort

1 op de 12

thuiswonende 65-plussers

is ondervoed

6,4% | 10,7%
van de thuiswonende 65-plussers

Ondervoeding komt vaker voor bij kwetsbare ouderen

Resultaten op basis van de SNAQ⁶⁵⁺screeningstool

Ouderen lopen een verhoogd risico op ondervoeding. Er is sprake van ondervoeding als er langere tijd een tekort is aan energie of voedingsstoffen, waardoor er een afname is in gezondheid en functioneren. Op den duur kan dat leiden tot minder kwaliteit van leven, minder weerstand tegen infecties, meer zorggebruik en een hogere kans op sterfte. Ouderen lopen meer risico op ondervoeding door de verandering in lichaamssamenstelling, het gebit en vermindering van eetlust bij het ouder worden.

Met behulp van de SNAQ⁶⁵⁺ screeningstool kan bepaald worden of iemand risico loopt op ondervoeding. Volgens de SNAQ⁶⁵⁺ zijn ouderen waarschijnlijk ondervoed als zij een bovenarmomtrek hebben kleiner dan 25 cm en/of in de afgelopen 6 maanden onbedoeld 4 kg of meer zijn afgevallen. Ouderen die in de afgelopen week een slechte eetlust hadden en ook minder mobiel waren, lopen risico op ondervoeding. Daarnaast kan ondervoeding worden vastgesteld op basis van de GLIM-criteria (Global Leadership Initiative on Malnutrition).

In de VCP 2019-2021 en LASA zijn deze vragen uit de SNAQ⁶⁵⁺ tool gesteld. Door de corona-pandemie was het niet mogelijk om bij alle 71-79-jarige VCP-deelnemers de armomtrek te meten. Indien er geen armomtrek beschikbaar was, is gebruik gemaakt van de BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) (op basis van zelfgerapporteerde lengte en gewicht).

Op deze pagina presenteren we hoe vaak er sprake is van ondervoeding in Nederland op basis van beide studies.

Voor meer resultaten en informatie over de methode, als ook de prevalentie van ondervoeding op basis van de GLIM criteria in LASA, zie het wetenschappelijke artikel. Meer informatie over de bevindingen van ondervoeding in de VCP is te vinden in een rapport over de VCP 2019-2021. Meer informatie over ondervoeding is te vinden op de websites van het Voedingscentrum en het Kenniscentrum voor ondervoeding.

Ondervoeding bij thuiswonende ouderen

Op basis van de deelnemers van de LASA-studie en VCP 2019-2021 studie is de prevalentie van ondervoeding onder 65-plussers 8,5%.

^*Vergeleken met deelnemers aan de LASA studie < 80 jaar waren deelnemers aan de VCP iets jonger (gemiddeld 70,6 jaar versus 72,1), hoger opgeleid (hoog opgeleid 62,7% versus 56,4%) en rapporteerden zij minder vaak functionele beperkingen (4,1% versus 30,7%) en weinig eetlust (3,0% versus 9,1%). Er waren geen (significante) verschillen naar geslacht, regio, leefsituatie, BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) of onbedoeld gewichtsverlies.

Ondervoeding naar geslacht

De prevalentie van ondervoeding is bij vrouwen hoger dan bij mannen.

Ondervoeding naar leeftijd

Bijna 1 op de 5 ouderen van 85 jaar en ouder is ondervoed.

Ondervoeding bij kwetsbare groepen

Ondervoeding komt vaker voor bij kwetsbare ouderen. Zo is 1 op de 2 ouderen met ondergewicht ondervoed. Bijna 1 op de 5 ouderen van 85 jaar en ouder en 1 op de 5 ouderen met een slechte eetlust is ondervoed. Ook is ongeveer 1 op de 7 ouderen die thuiszorg ontvangen en 1 op de 8 ouderen die alleen wonen ondervoed. Verder is 1 op de 10 ouderen met functionele beperkingen en 1 op de 10 ouderen met een slechte (zelfgerapporteerde) gezondheid ondervoed.

Deze kwetsbare groep omvat een groot deel van de oudere bevolking. Zo woont ongeveer 30% van de ouderen alleen of rapporteert geen goede gezondheid.

In het kort

Conclusie1

Conclusie2

Conclusie3

Conclusie4

Ondervoeding bij thuiswonende ouderen

Ondervoeding naar geslacht

Ondervoeding naar leeftijd

Ondervoeding bij kwetsbare groepen

Deel deze pagina